SWP





   Polska


 2024-04-26 GAZETA WOLNA WARSZAWSKA

26 kwietnia 1794 roku ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Wolnej Warszawskiej”, oficjalnego organu władz Powstania Kościuszkowskiego.

Gazeta Wolna Warszawska to polskie czasopismo ukazujące się dwa razy w tygodniu od 26 kwietnia do 1 listopada 1794. Redaktorem był Antoni Lesznowski. Do 1 lipca 1794 było oficjalnym organem władz[wymaga weryfikacji insurekcji kościuszkowskiej, od tej daty organem oficjalnym stała się Gazeta Rządowa. W skład redakcji wchodzili księża Franciszek Ksawery Dmochowski i Franciszek Siarczyński.

FRANCISZEK KSAWERY DMOCHOWSKI

Urodził się w miejscowości Oprawczyki na Podlasiu w rodzinie drobnej szlachty herbu Pobóg (z przydomkiem Warda). Ojciec pisarza i wydawcy Franciszka Salezego Dmochowskiego.

Uczęszczał do szkół prowadzonych przez jezuitów i pijarów w Drohiczynie, a następnie od 1778 w Podolińcu na Spiszu. Po ukończeniu nowicjatu w 1778 został przyjęty do pijarów. Uczył (od roku 1783) w szkołach pijarskich w Radomiu, a w roku 1785 został przeniesiony do Warszawy na stanowisko podprefekta. W latach 1786–1787 wykładał łacinę w kolegium w Łomży, później (1788) w Radomiu. W tym okresie bezskutecznie zabiegał o katedrę literatury w Szkole Głównej Koronnej. W roku 1789 został nauczycielem w Szkole Wydziałowej w Warszawie.

Dzięki H. Kołłątajowi uzyskał zwolnienie ze ślubów zakonnych. Należał do Kuźnicy Kołłątajowskiej i Towarzystwa Krytycznego, a po śmierci Franciszka Salezego Jezierskiego (1791) został osobistym sekretarzem Hugona Kołłątaja i jego najbliższym współpracownikiem politycznym. W latach 1791–1793 był proboszczem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Kole. Podczas rządów konfederacji targowickiej wyjechał za Kołłątajem do Saksonii. Tam też współtworzył kampanię publicystyczną przeciwko Targowicy.

W czasie insurekcji kościuszkowskiej porzucił stan duchowny i został członkiem Rady Najwyższej Narodowej. Jako kierownik Wydziału Instrukcji Rady Najwyższej Narodowej rozpoczął wydawanie Gazety Rządowej, która była oficjalnym organem powstańców.

Po upadku powstania przewodniczył Deputacji Polskiej w Paryżu. W roku 1800 wrócił do kraju, organizował Towarzystwo Przyjaciół Nauk i został jego pierwszym sekretarzem.

Autor pierwszej polskiej poetyki „Sztuki rymotwórczej” (1788), przeróbki „L’Art poétique” Nicolasa Boileau. Współautor dzieła „O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 maja 1791 r.” (1792). W latach 1801–1805 wydawał „Nowy Pamiętnik Warszawski”, wcześniej współredagował Gazetę Wolną Warszawską i „Gazetę Rządową”. Tłumaczył dzieła E. Younga (1785–1803), Miltona (1803), Horacego (1814), „Iliadę” (1790–1801) i fragmenty „Odysei” (1818) Homera, „Eneidę” Wergiliusza (nieukończony przekład).

Zmarł 20 czerwca 1808 pod Błoniem w czasie podróży do swojej posiadłości ziemskiej w Świeszu na Kujawach. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

FRANCISZEK SIARCZYŃSKI

Urodził się jako syn Ludwika herbu Sas, podczaszego nowogródzkiego i podkomorzego sanockiego, oraz Franciszki z Chrzanowskich. Pierwsze nauki pobierał w szkołach jezuitów w Jarosławiu i w Rzeszowie. W 1773 r. wstąpił do zgromadzenia pijarów, przyjmując imię Franciszka od św. Ludwika. Nowicjat odbył w Podolińcu na Spiszu (1773/1775), wkrótce potem (1775) złożył śluby zakonne, a następnie przez rok studiował retorykę w Rzeszowie. Dwa następne lata poświęcił na zgłębianie filozofii w Międzyrzeczu Koreckim. Następnie nauczał w infimie i gramatyce (Łuków 1778/1780). Rok później (1780/1781) studiował w Krakowie teologię spekulatywną. Wkrótce potem uzyskał tam niższe święcenia duchowne. Święcenia kapłańskie przyjął natomiast w Warszawie (5 kwietnia 1783).

Był profesorem, wykładowcą gramatyki, historii i geografii w Collegium Nobilium pijarów w Warszawie (1781/1782-1784/1785, pełniąc równocześnie funkcję wiceprefekta), uczestnikiem obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W roku szkolnym 1785/1786 uczył wymowy w Radomiu. Następnie (1786) powrócił do Warszawy i w Collegium Regium podjął obowiązki kaznodziei (do 1787/1788 włącznie), prowadząc w roku szkolnym 1788/1789 wykłady z wymowy. Był proboszczem w Jarosławiu, Kozienicach (1789) i Łańcucie (1799), kanonikiem katedralnym warszawskim i przemyskim, deputowanym do Stanów Galicyjskich.

Po przewiezieniu z Wiednia do Lwowa zbiorów Ossolińskich w roku 1827, został pierwszym dyrektorem Księgozbioru Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1827-1829). Uzyskał od władz austriackich zezwolenie na wydawanie czasopisma naukowego Ossolineum (pod nazwą „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”) i w ciągu dwóch lat wydał 7 zeszytów.

Autor m.in. 3-tomowej Geografii, czyli opisania naturalnego, historycznego i politycznego krajów i narodów... W czasie insurekcji kościuszkowskiej redagował Gazetę Wolną Warszawską.

Zebrał materiały do Słownika historyczno-statystyczno-geograficznego Galicji, wydanego częściowo w roku 1857 w Rozmaitościach – dodatku tygodniowym do „Gazety Lwowskiej”. Był członkiem honorowego Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

Zmarł 7 listopada 1829. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.


Gazeta Wolna Warszawska w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI




POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.


NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ

POLECAMY TAKŻE


Fatal error: Uncaught exception 'PDOException' with message 'SQLSTATE[42000]: Syntax error or access violation: 1064 You have an error in your SQL syntax; check the manual that corresponds to your MySQL server version for the right syntax to use near 'order by element_6 DESC , element_24 DESC LIMIT 0,4' at line 9' in /pai_wiadomosci.php:175 Stack trace: #0 /pai_wiadomosci.php(175): PDOStatement->execute() #1 {main} thrown in /pai_wiadomosci.php on line 175